Swiftech Apogee XT cpu bloğu & Intel Core i7 2600K ve testler.

Önceki yayında geçici bir sistem kurulumu yapmıştık. Ekran kartını ve ram'leri, üzerlerine taktığımız yeni bloklarıyla test etmiştik. Bu hafta sonu işlemcinin de bloğunu su soğutma sistemimize ekleyerek üçü bir arada performansları test etme şansım oldu. Böylece proje bitimine kadar bizi bir süre idare edecek olan sistemin son haline şekil vermiş olduk.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Daha önceki su soğutma projelerimde soğutma sıvısının boşaltılması konusuna çok dikkat etmezdim. Ancak bu sefer bunu oldukça göz önünde bulundurdum ki sisteme ekleme çıkarma yapmak, olası bir kaçakta dirsek ya da rakora zahmetsiz müdahale edebilmek için bu durum aslında önemli. Soğutma sıvısını boşaltmak için alttaki 360'lık radyatörün çıkışına yerleştirdiğim valf de oldukça kullanışlı oldu. Dolayısıyla işlemci bloğunu sonradan eklemek ne zamanımı aldı, ne de zahmetli oldu.

Sistemimizin son durumunu da fotoğraflarla paylaştıktan sonra artık soğutma performansını paylaşabilir ve bu konuda bazı temel bilgiler  verebilirim.

 

İşlemci Sıcaklık Değerlerinin Limitleri

Bir işlemci hakkında çok ısınıyor diyebilmek için o işlemcinin üreticisi tarafından belirlenmiş max. sıcaklık değerlerini bilmemiz gerekir. Kullandığımız işlemcinin limitlerini bilmeden yorum yapmak yanlış olur. Peki bu limit değerler nedir, üreticiler tarafından verilen bu değerler nasıl yorumlanmalıdır ? Test sonuçlarına geçmeden önce biraz bu konulara değinmek istiyorum.

 

Sistemde kullandığımız işlemci Intel'in Core i7 2600k modeli olduğundan aşağıda vereceğim değerler bu işlemci için olacaktır. Intel'in ürünle ilgili verdiği spesifikasyon bilgilerini ürünün web sayfasından da inceleyebilirsiniz. Farklı marka ve model işlemciler için değerler farklı olabilmektedir. Ama bu değerler genelde üreticinin sayfasında yazar.

 

Intel'in Core i işlemcilerinde iki farklı tipte ısı sensörü vardır.  Bunlardan biri Cpu Case olarak belirtilen sıcaklık değerini veren, işlemci çekirdeklerinin altında merkezde bulunan ısı sensörüdür.  Diğeri ise Digital Thermal Sensors(DTS) olarak adlandırılmış ve her çekirdeğin kendi içinde bulunan ısı sensörleridir.

 

İşlemci genelinin sıcaklığını veren Cpu Case ile ölçülen sıcaklık değerinin eşiği, Intel tarafından Tcase olarak adlandırılır ve limit değer(Tcase max.) 72,6C olarak belirtilmiştir.

 

DTS ile her bir çekirdeğin bireysel olarak ölçüldüğü sıcaklık değeri de Tjunction olarak adlandırılır  ve eşik değer(Tj max.) genel olarak 100Cº derece olarak belirtilir. İşlemci bu değere göre throttle dediğimiz frenleme(çalışma frekansı, voltaj düşürme) işlemini yapar ya da artık 90Cº'nin üzerinde bir değerde komple işlemciyi kapatır.

 

Yani basitçe Core i7 2600k için Tcase ve Tjunction olmak üzere iki sıcaklık değeri vardır ve bunların Intel tarafından belirtilmiş limitleri; 

 

22 Cº(72F) derece olarak baz alınmış oda sıcaklığında(Ambient Tempereture);

 

Tcase max= 72,6 Cº

Tjunction max= 100 Cº (Throttle/Tamamen kapatma)

 

şeklinde belirlenmiştir ve bu değerler aşağıdaki şekilde sıralanır.

 

* Tjunction  > Tcase > Ambient Temp 

 

 

4 çekirdekli Core i7  2600 k için konuşursak işlemci çalışırken bir Tcase sıcaklık değerimiz ve her bir çekirdek için ayrı ayrı olmak üzere 4 adet Tjunction sıcaklık değerimiz vardır.

 

Tcase değeriniz 72,6 Cº dereceye ne kadar yaklaşırsa işlemciniz o derece çok ısınmıştır. Çekirdekleriniz 100 Cº dereceye ne derece yaklaşmışsa çekirdekleriniz de o derece limite yaklaşmış ve ısınmış olacaklardır.

 

Tcase ve Tjunction değerlerini yorumlarken aşağıdaki bilgilerin de aklımızın bir köşesinde durmasında fayda var.

 

Tcase değeri, işlemci üzerinde bulunan Cpu Case ısı sensörünün ürettiği analog değerin anakart üzerindeki süper I/O(input/output) chip ile digital veriye dönüştürülmesiyle elde edilir. Bu digital veriyi doğru ölçmek için Anakart üreticisinin BIOS kalibrasyonun da düzgün yapılmış olması gerekir. Dolayısıyla BIOS güncellemelerinden sonra  yeni bios'da kalibrasyonda da bir değişiklik yapıldıysa Tcase, ya da cpu tempereture değerleri değişiklik gösterebilmektedir. Genelde son güncellemeler ile daha doğru değerler elde edilir.

 

Tjunction değerinde ise durum biraz daha farklıdır. Tjunction değerinde, çekirdekler içinde bulunan ısı sensörlerinden alınan analog veri yine çekirdek içindeki DTS ısı sensorleri tarafından dijital değerlere dönüştürülür. Bu digital değerler  Intel tarafından fabrikada kalibre edilmiş ve sıcaklık ölçer yazılımlar ile gösterilebilen değerledir. Intel'in fabrika kalibrasyonu Tjunction ya da çekirdek sıcaklıklarını direk etkiler.

 

Bu noktadan itibaren kullandığımız işlemcinin uzun ömürlü olması açısından dikkat edilmesi gereken asıl noktayı belirtmek isterim. Yıllar önce önce yurt dışı bir donanım sitesinde okuduğum bir makalede düzgün kalibre edilmiş Core i işlemciye sahip bir sistemin normal şartlarda %100 yük altında işlemci sıcaklığının çekirdek sıcaklıklarından ortalama 5Cº derece daha düşük olduğunu, çekirdek sıcaklık değerleri kontrol edilirken işlemcinin uzun ömürlü olması için 100Cº 'lik Tjunction max değerinin değil, Tcase max + 5Cº şeklinde hesapladıkları değerin dikkate alınması gerektiği tavsiye ediliyordu.  

 

Bu durumda Tcase max değeri yaklaşık olarak 73 Cº olan Core i7 2600k işlemcimizin ömrünü kısaltmadan kullanabileceğimiz güvenli çekirdek sıcaklık eşiği 78Cº olarak düşünülmelidir.

 

Dolayısıyla kuracağımız sistemin cpu sıcaklığı 73Cº dereceden, çekirdek sıcaklıkları ise 78Cº dereceden ne kadar uzaksa soğutma sistemimiz o derece iyi olacaktır.

 

Bu sıkıcı ama gerekli bilgilerden sonra artık test sonuçlarımıza geçebiliriz. 

 

Sistemin Soğutma Performansı ve Testler

Testler sırasında işlemciyi kademe kademe overclok yaptım. Proz-Z II için çalışmalar devam ederken kullandığım Core i7 2600k işlemcimi Intel'in stok fanı soğutuyordu. Bu nedenle max. 4.0ghz'a oc.'lu şekilde kullanıyordum. Ancak yeni su soğutma sistemine işlemci bloğunu da ekleyince daha fazla oc. için önümde engel kalmadı.

Böylece ilk stabilite ve sıcaklık testlerini 4.0 Ghz, 4.5 Ghz, 4.8 Ghz frekans değerlerinde gerçekleştirdim. İşte sonuçlar;

 

10 dakikalık 4,0Ghz Aida64 testi sonucunda ortaya çıkan değerler;

 

 

4.0Ghz'lık testi yapmamın nedeni işlemciyi Intel stok fanıyla kullanırken gördüğüm değerleri su soğutma sistemini kurduktan sonra da karşılaştırmak içindi. Daha önce hava soğutma ile işlemci 4.0Ghz'de iken 5 dakikalık aida64 testinde cpu max. 60 derece civarı gösterirken şimdi ki sistem ile bu değer max. 48 derece olmuş. Çekirdekler ise aynı frekansta hava soğutma ile 80-85 dereceleri görüyorken bu sistem ile max. 60Cº'lik değerde kalarak su soğutmanın hava soğutmadan ne derece üstün olduğunu göstermiş durumda. Kurduğum sistemin performansı oldukça yeterli olduğundan 4.0Ghz için 10 dakikalık bir test sıcaklığın max. değerini elde etmek için yeterli. Ancak vereceğim diğer test sonuçlarında işlemciye daha fazla yüklenildiği için test süresini uzatmak gerekiyor.

 

Gelelim 4.0Ghz'de ekran kartının(gpu) sıcaklık değerine. İşlemci bloğu sisteme dahil edilmeden önce yani su soğutma ile sadece ekran kartı ve ram'leri soğuttuğumuz denemelerde işlemci sıcaklığı sisteme olumsuz etki etmediğinden ekran kartı aynı testte max. 36 derece görmüştü. İşlemci bloğu da devreye girdiğinde haliyle bu değer yükseldi. Test sonucunda bu durum açıkça görülüyor. Gpu max sıcaklık değeri olarak 45 dereceye çıkmış. Yani aynı su soğutma sistemine işlemci de girdiğinde ekran kartında 9 derecelik bir sıcaklık artışı olmuş. Bu sisteme işlemci bloğu eklenmeden öncekine göre soğutma performansı olarak düşüş demek olsa da ekran kartının kendi orijinal hava soğutmasına göre yine de  çok ama çok iyi bir değer.

 

 

 20 dakikalık 4,5Ghz Aida64 testi sonucunda ortaya çıkan değerler;

 

 4.5Ghz için de değerler yine oldukça iyi. İşlemci Core i7 2600k'nın Intel tarafından belirtilmiş olan  max. cpu sıcaklığından 20 derece daha soğuk kalabilmiş. Çekirdekler de daha önce bahsettiğim güvenli limitin 3-4 derece daha altında kalmış.

Önceki teste göre işlemci sıcaklıkları ciddi biçimde artış göstermesine karşın ekran kartının sıcaklığı sadece 3 derece artmış. Bu da ekran kartının işlemci 4.5Ghz'deyken hiç bir sorun yaşamayacağını gösteriyor. 

20 dakikalık 4,8Ghz Aida64 testi sonucunda ortaya çıkan değerler;

 

Projeye başlamadan önce sadece işlemcinin su ile soğutulduğu eski sistemimde işlemciyi günlük olarak 4.8Ghz'de kullanıyordum ve bu çalışma frekansında işlemci ve çekirdek hızları daha önce verdiğim güvenli eşik değerlerinin arasında kalıyordu. Dolayısıyla Pro-Z II'de de aynı performansı görmek istiyorum.

 

Test sonunda, işlemcinin 59Cº derecede kalarak yaklaşık 73Cº olan Tcase max değerinin oldukça aşağısında kaldığını görüyoruz. 14Cº'lik fark Tcase değeri açısından bir sıkıntı olmadığını gösteriyor.

 

Ancak aynı şeyleri Tjunction yani çekirdeklerin sıcaklık değerleri için söylemek yanlış olur. Çünkü çekirdek sıcaklıkları Intel'in verdiği 100Cº'lik Tjmax değerinin oldukça altında kalmasına rağmen kendimin güvenli eşik olarak kabul ettiğim 78Cº'lik değer 3-4 derece geçilmiş durumda. Oysa önceki sistemimde çekirdekler bu testte max. 75-77 dereceleri görmekteydi. Bu nedenle işlemci çekirdeği soğutma performansı olarak gelmek istediğim noktanın ortalama 5 derece daha uzağındayım.

 

Ekran kartı sıcaklığı ise 4.5Ghz'deki testte ulaştığı değerden sadece 1 derece daha artış göstererek 49Cº'ye ulaşmış durumda. Dolayısıyla ekran kartı için hâlâ bir sıkıntı yok ve gpu açısından sistemin soğutma performansı oldukça iyi.

 

Pro-Z II tamamlanana kadar kullanacağım geçici sistem için test sonuçları bu şekilde. Pro-Z II' deki öncelikli amaçlarımdan bir tanesi önceki sistemimde yakalamış olduğum işlemci soğutma performansından ödün vermeden ekran kartı ve ramleri'de performanslı bir şekilde soğutabilmek. Umarım proje tamamlandıktan sonra bu amacıma ulaşırım.

 



Sonuçların Yorumlanması

Bu testler sonucunda su soğutma sistemlerinin hava soğutmaya oranla çok daha iyi soğutma çözümleri olduğunu bir kez daha göstermiş olduk. Genel olarak su soğutma sistemleri baz alındığında ise kurduğumuz sistemin soğutma performansının oldukça kabul edilebilir olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle ekran kartı açısından hiçbir sıkıntı yok. Bir tek daha önce sadece işlemciyi soğuttuğum su soğutma sistemlerimde daha iyi sıcaklık değerlerine alışmış biri olarak işlemci soğutma performansı beklediğimin biraz altında kaldı.

 

Ancak hem ekran kartı, hem de çok yüksek değerlere oc'lanmış bir işlemciyi aynı loop(hat) üzerinde soğutmak için tek bir 360'lık radyatörün soğutma performansının istediğim düzeyde olmayacağını önceden hesapladığımdan ikinci bir radyatör kullanacağımı önceki yayınlarımda belirtmiştim. Pro-Z II'de kullanacağımız 140'lık Alphacool Monsta Radyatör muhtemelen hedeflediğim sıcaklık değerlerini yakalamam için yeterli olacak. Umarım yanılmam ve istediğim görsellik yanında, soğutma performansına da ulaşabilirim.

Şimdilik bu kadar. Tekrar görüşmek üzere...

 

Proje arası - Geçici Sistem kurulumu ve Ekran Kartı Sıcaklık Testleri

 

Pro-Z II 'de ekran kartı ve ramlerin bloklarını taktıktan sonra sistem henüz sıvı doldurulmaya hazır olmadığından ve bu şekilde çalıştırılması mümkün olmadığından evde pc'siz kaldım. :P Çünkü projenin tamamlanabilmesi için gerekli birkaç dirsek henüz elime ulaşmadı ve projeye devam edemiyorum.

 

Aslında pleksi kanalı üzerinde çalışmaya başlamıştım ve epey ilerleme kaydetmiştim. Ancak dediğim gibi eksik olan malzemeler nedeniyle işim yarım kaldı.

 

Koca bayram tatilini de pc'siz geçirmek düşünülemeyeceğinden biran önce bu pc en hızlı şekilde çalıştırılabilir hale getirilmeliydi. Bu yayında; hazırladığım geçici sistemin fotoğraflarını paylaşmak ve bu vesileyle bloğu takip edenlerin bayramını kutlamak istiyorum.

 

 

Tekrar uyarayım bu Pro-Z II'nin bitmiş hali değil. Tamamen geçici olarak sistemi çalıştırmak için düşünülmüş geçici bir PC ve sadece ekran kartı ve ramler su soğutma sistemine dahil. İşlemci Intel'in kendi stok fanı ile kullanılmakta.  

 

 

Pro-Z II'de bu kablolar tamamen paracord ile kaplanmak ve gizlenmek zorunda ! Ama eksik parçalar gelene kadar bu şekilde kullanmanın bir sakıncası yok.:))

 

 

 

 

Evet şuan sistem bu vaziyette çalışır durumda...

 

Açıkçası pc'nin çalışır hale getirmem biraz da ekran kartının kendi orijinal soğutucusu ile su soğutma bloğunu taktıktan sonraki performansını kıyaslayıp görmek içindi.

 

Hemen ufak bir test yaptım. Öncelikle benim kart kendi stok fanı ile çalışırken boşta(yüksüz) 40 derecelerde dolanıyordu. Şimdi ise ekran kartının sıcaklığı boşta 25-28 derece. %100 yük altında ise 83 dereceye kadar max boost hızına çıkar sonra kart kendini frenlemeye başlardı. Su soğutma bloğu ile aida64 ile ekran kartına %100 yük bindirdiğimde kart 36 dereceyi geçmedi. Bu müthiş bir fark. Yine 1 saatlik battlefield 4 oyununda eskiden 72'den aşağı düşmeyen kart sadece bir kere 40 derece gördü, geneli hep 39 derecede kaldı. Bu da müthiş bir performans. Aşağıdaki GPU-Z ekran alıntıları durumu zaten özetliyor.

 

 

 

 

Ayrıca bugün, örneğin bir yandan müzik dinleyip bir yandan masaüstünde internette surf yaparken fanları kapattığımda radyatör pasif haldeyken sıcaklık acaba ne olur diye test ettim. Çünkü bu senaryoda ekran kartına hiç yük binmeyeceği için ekran kartını soğutan radyatörün fanlarına ihtiyaç yok. Dolayısıyla ekstra bir gürültüye de gerek yok. Sonuç yine çok iyiydi. Radyatör üzerindeki fanlar çalışmasa bile ekran kartının sıcaklığı 34 dereceyi geçmedi.

 

Sonuç olarak bu soğutma performansı gösteriyor ki karta overclock ile yüklenilmesi durumunda performansı büyük ölçüde ileriye gidebilecek. Gpu çok daha yüksek mhz. değerlerine ulaşabilecek. Ancak oc.un gidebildiği limitleri görmek için şimdi uğraşmaya gerek yok. İşlemci ve diğer Monsta Radyatör de devreye girdikten sonra sistemin limitlerini zorlamaya başlayacağım.

 

Evet bugünlük bu kadar. Eksik parçalar Amerika'dan gelene kadar fazla bir şey paylaşamayacağım. Bir sonraki paylaşıma kadar bu son 3 yayın umarım sizleri biraz oyalar. Görüşmek üzere, sağlıcakla kalın.